Η φυσική βλάστηση του όρους Κυλλήνη (Ζήρεια) είναι αποτέλεσμα συνεπίδρασης διαφόρων παραμέτρων και κυρίως της χλωρίδας, των βιοκλιματικών συνθηκών, της ορεογραφικής διαμόρφωσης, της πετρολογικής-γεωλογικής σύστασης, του εδάφους και των ανθρώπινων δραστηριοτήτων που ασκήθηκαν και συνεχίζουν να ασκούνται κατά την ιστορική εξέλιξη της περιοχής από το παρελθόν μέχρι σήμερα. Τα φυσικά οικοσυστήματα της περιοχής περιλαμβάνουν:
Τα φυσικά οικοσυστήματα μπορούν να διακριθούν σε δύο μεγάλες ενότητες ακολουθώντας την ορολογία που χρησιμοποιείται από τον Νταφη (1986):
α. Τα οικοσυστήματα “κλίμαξ” ή τελικά ή βιοκλιματικά καθοριζόμενα (υπόκεινται σε βιοκλιματικό καθορισμό). Πρόκειται για μια κατάσταση ισορροπίας που προκύπτει από την εξέλιξη του εδάφους, της βλάστησης και της πανίδας υπό την επίδραση του βιοκλίματος. Η βλάστηση των εξεταζόμενων οικοσυστημάτων ονομάζεται ζωνική καθώς συνδέεται με ορισμένες κλιματικές ζώνες και αντιστοιχεί στις επικρατούσες ζώνες βλάστησης.
Σ’ αυτό τον τύπο οικοσυστημάτων ανήκουν οι ακόλουθες μονάδες βλάστησης της περιοχής:
β. Τα σταθερά ή διαρκή ή εδαφικά εξαρτώμενα (υπόκεινται σε εδαφικό καθορισμό). Πρόκειται για οικοσυστήματα που δημιουργήθηκαν σε ακραία περιβάλλοντα, όπου δηλ. ξεχωρίζει τοπικά η σημασία ενός από τους παράγοντες του περιβάλλοντος (π.χ. τοπική δυσκολία αποστράγγισης του εδάφους η οποία οδηγεί στη δημιουργία ελών, συνεχής ή περιοδικά κατάκλυση με νερό, η περιοδική ροή νερού, οι ισχυροί άνεμοι και άλλες παράμετροι σχηματισμού αμμοθινών, κ.ά.). Η βλάστηση των εν λόγω οικοσυστημάτων, που αποτελεί το σημαντικότερο δομικό στοιχείο τους, ονομάζεται αζωνική, δεν είναι βιοκλιματικά καθοριζόμενη (δεν συνδέεται με ορισμένες κλιματικές ζώνες) και επιπλέον δεν αντιστοιχεί με τις επικρατούσες ζώνες βλάστησης.
Σ’ αυτόν τον τύπο οικοσυστημάτων ανήκουν οι ακόλουθες μονάδες βλάστησης της περιοχής:
Η βλάστηση της περιοχής μελέτης χαρακτηρίζεται ως ιδιαίτερα ποικίλη καθώς περικλείει 32 syntaxa (φυτοκοινωνίες, υποφυτοκοινωνίες ή φυτοκοινότητες) που εντάσσονται σε επιμέρους ενότητες και ζώνες βλάστησης:
Οι παραπάνω φυτοκοινότητες κλίμαξ, αναφέρονται κυρίως στους βιοκλιματικά καθοριζόμενους τύπους βλάστησης (ζωνική βλάστηση), που συνδέονται με ορισμένες κλιματικές ζώνες και αντιστοιχούν στις επικρατούσες ζώνες βλάστησης, αλλά και στους ανθρωπο-κλιματικά καθοριζόμενους τύπους βλάστησης (λιβάδια πάνω από τα δασοόρια).
Κατά μήκος των οχθών των ρεμάτων, πάνω σε κάθετους ασβεστολιθικούς βραχώδεις σχηματισμούς και σάρες, αναπτύσσονται αζωνικοί τύποι βλάστησης, οι οποίοι δεν συνδέονται με ορισμένες κλιματικές ζώνες και επιπλέον δεν αντιστοιχούν με τις επικρατούσες ζώνες βλάστησης, οι κύριες κατηγορίες των οποίων είναι οι ακόλουθοι: πλατανεώνες, χασμοφυτική βλάστηση, βλάστηση των σαρών, κ.ά.
Με βάση τους χάρτες δυνητικής βλάστησης (potential vegetation) των Quezel & Barbero (1985), Μαυρομματησ (1980), Νταφη (1976), Horvat, Glavac & Ellenberg (1974) και τις φυτοκοινωνιολογικές εργασίες των Quezel (1964), Barbero & Quezel (1976), Δημοπουλοσ (1993), η περιοχή μελέτης περιλαμβάνει τους ακόλουθους ορόφους βλάστησης σε υψομετρική διαδοχή που κατά προσέγγιση φαίνεται παρακάτω:
Οι φυτοκοινωνίες κλίμαξ του Θερμο- Μεσογειακού ορόφου βλάστησης εντάσσονται στην Ένωση Βλάστησης Ceratonio–Rhamnion με χαρουπιά και ράμνο (προδασική και δασική βλάστηση) στην οποία κυριαρχεί η αγριελιά και η χαρουπιά, όπου εντάσσονται και οι δασικοί σχηματισμοί με χαλέπιο πεύκη (Pinus halepensis).
Οι φυτοκοινωνίες κλίμαξ του Μεσο- Μεσογειακού ορόφου βλάστησης εντάσσονται στις Ενώσεις Βλάστησης Quercion ilicis (δασική βλάστηση) και Pistacio-Rhamnion (προδασική βλάστηση) με θαμνώδεις σχηματισμούς από αείφυλλα σκληρόφυλλα είδη όπως: Quercus coccifera (πουρνάρι σε θαμνώδη ή δενδρώδη μορφή), Phillyrea latifolia (φιλλύκι), Quercus ilex (αριά), Pistacia lentiscus (σχίνος) και μόνο στα ανώτερα επίπεδα του εν λόγω ορόφου απαντούν δασικοί σχηματισμοί με φυλλοβόλες δρύες (πλατύφυλλη δρυς: Quercus frainetto, χνοώδης δρυς: Quercus pubescens).
Οι φυτοκοινωνίες κλίμαξ του Υπερ- Μεσογειακού ορόφου βλάστησης εντάσσονται στις Ενώσεις Βλάστησης με μελισσόχορτο και δρυ (Melitto–Quercion) και πλατύφυλλη δρυ (Quercion frainetto) και αντιπροσωπεύουν τη δασική βλάστηση με φυλλοβόλες δρύες (Quercus pubescens: χνοώδης δρύς, πλατύφυλλη δρυς: Quercus frainetto), καθώς και από μια Συνένωση χασμοφυτικής βλάστησης (κάθετα ή μεγάλης κλίσης ασβεστολιθικά βράχια (Campanulion versicoloris).
Οι φυτοκοινωνίες κλίμαξ του Ορεινού -Μεσογειακού ορόφου βλάστησης εντάσσονται στην Ένωση Βλάστησης της ελάτης και της μαύρης Πεύκης (Abieti cephalonicae – Pinion pallasianae) και αντιπροσωπεύουν τη δασική βλάστηση με κεφαλληνιακή ελάτη, και πάνω από τα δασοόρια από τις Ενώσεις Βλάστησης των “στεππόμορφων” βραχωδών λιβαδιών Stipo–Morinion, Eryngio Bromion και από Συνενώσεις των κάθετων ή των μεγάλης κλίσης ασβεστολιθικών βράχων με βραχόφιλη βλάστηση (Campanulion versicoloris, Silenion auriculatae).
Οι φυτοκοινωνίες κλίμαξ του Ορο- Μεσογειακού ορόφου βλάστησης εντάσσονται τις Συνενώσεις της βραχόφιλης-χασμοφυτικής βλάστησης (Silenion auriculatae), των στεππόμορφων βραχωδών λιβαδιών (Stipo–Morinion, Eryngio Bromion, Astragalo–Seslerion), των σαρών (Silenion caesiae) και των ‘ξυρισμένων’ λιβαδιών (Trifolion parnassi).
Το πραγματικό πρότυπο κατανομής της βλάστησης (actual vegetation pattern) στην ευρύτερη περιοχή μελέτης χαρακτηρίζεται τόσο από τις προαναφερόμενες κλιμακικές φυτοκοινότητες, όσο και από μεγάλες επιφάνειες που καλύπτονται από στάδια υποβάθμισης της (φρύγανα, λιβάδια) συνθέτοντας ένα μωσαϊκό τοπίο με διαρκείς εναλλαγές και εντυπωσιακή αισθητική αξία.
Δήμος Ξυλοκάστρου-Ευρωστίνης
Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης
(ΠΑΑ) 2014 - 2020
Alien Plants
Greek Flora