Οι βιομορφές των φυτών ταξινομούνται σύμφωνα με το σύστημα του Raunkiaer (1934). Η ταξινόμηση βασίζεται στη θέση των οφθαλμών των φυτών κατά τη διάρκεια της εποχής του έτους που είναι ακατάλληλη για ανάπτυξη των φυτών. Διαφορετικά φυτικά είδη και υποείδη που είναι πολύ παρόμοια, τόσο στην εξωτερική τους μορφή, όσο και στην εσωτερική τους κατασκευή λόγω των κοινών γνωρισμάτων προσαρμογής έναντι των ίδιων εξωτερικών συνθηκών ανήκουν στην ίδια βιομορφή. Η απόσταση των οφθαλμών ανανέωσης από το έδαφος είναι το βασικό κριτήριο διαχωρισμού των 6 βασικών βιομορφών. Οι κατηγορίες βιομορφών φαίνονται στον παρακάτω πίνακα.
Βιομορφή | Life-form | Ορισμός (περιγραφή) | |
Υδρόβιο | Aquatic | A | Υδρόβια (βυθισμένα, αναδυόμενα ή ελεύθερα πλέοντα) βραχύβια ή πολυετή ποώδη φυτά. Aquatic (submerged, emerged, or free-floating) short-lived or perennial herbs. |
Χαμαίφυτο | Chamaephyte | C | Πολυετή φυτά με οφθαλμούς ανανέωσης σε ύψος <50 cm πάνω από την επιφάνεια του εδάφους (μαξιλαρόμορφα, θαμνώδη, ημι-θαμνώδη φυτά ή χαμηλοί σαρκώδεις νανώδεις θάμνοι ή ημι-ξυλώδεις πόες). Perennial plant with perennating meristem at heights < 50 cm above ground (pulvinate, frutescent, suffrutescent or low succulent dwarf shrubs or semi-woody herbs). |
Γεώφυτο | Geophyte | G | Πολυετή φυτά με όργανα επιβίωσης που κατά τη δυσμενή περίοδο (στην Μεσόγειο μπορεί να είναι ο χειμώνας ή το καλοκαίρι) βρίσκονται μέσα στο έδαφος ή είναι βυθισμένα στο νερό (φυτά με ρίζωμα, βολβό, κόνδυλο και ελόφυτα). Perennial plant with above-ground parts periodically dying off and below-ground parts surviving the unfavourable period (which in the Mediterranean may be winter or summer) (bulbous, tuberous or rhizomatous herbs and helophytes). |
Ημικρυπτόφυτο | Hemicryptophyte | H | Διετή και πολυετή ποώδη φυτά με οφθαλμούς ανανέωσης στην επιφάνεια του εδάφους, όπου προστατεύονται με υπολείμματα νεκρών φύλλων και κλαδιών και βλαστάνουν τον επόμενο χρόνο (βλαστο-, θυσσανο-, ροδακο-, ημι-ροδακο-, ερπο- ημικρυπτόφυτα). Perennial plant with periodically dying shoots and perennating meristem at the ground (scapose, caespitose, rosulate, semi-rosulate, stoloniferous or repent herbs). |
Φανερόφυτο | Phanerophyte | P | Πολυετή φυτά, δενδρώδη, θαμνώδη και αναρριχώμενα με οφθαλμούς ανανέωσης σε ύψος τουλάχιστον 50cm πάνω από το έδαφος. Perennial plant with perennating meristem (buds) at heights > 50 cm above ground (trees, shrubs, tall stem succulents, arboreal grasses). |
Θερόφυτο | Therophyte | T | Ετήσια ποώδη φυτά, που συμπληρώνουν τον κύκλο ζωής τους σε μια αυξητική περίοδο και τα οποία επιβιώνουν τη δυσμενή γι’ αυτά περίοδο του έτους, με τη μορφή σπερμάτων ή αρτιβλάστων. Annual plant, completing its life cycle, optionally several times, within one growing period, surviving the unfavorable period as seed or seedling (spring-green, summer-green or hibernating-green ephemerals). |
Ως αυτοφυή (αυτόχθονα) είδη φυτών θεωρούνται εκείνα που υπάρχουν στη σημερινή Ελλάδα, σε γηγενή κατάσταση, πριν από το τέλος του 15ου αιώνα. Αυτό σημαίνει ότι και τα αρχαιόφυτα (είδος που αρχικά ήταν μη αυτόχθονο σε μια περιοχή και εισήχθη και εγκλιματίστηκε στην περιοχή πριν από το έτος 1500 μ.Χ. (ή από το 1492 – ανακάλυψη της Αμερικανικής ηπείρου) θεωρούνται μέρος της αυτοφυούς χλωρίδας. Τα κριτήρια για να θεωρηθεί ένα φυτικό taxon (είδος, υποείδος) ως αυτοφυές έχουν ληφθεί από τον κατάλογο Med-Checklist (βλέπε, π.χ., Greuter & Raab-Straube 2008: xi).
Ένα φυτικό είδος ή υποείδος χαρακτηρίζεται ως περιορισμένης εξάπλωσης όταν έχει ένα περιορισμένο εύρος κατανομής που δεν υπερβαίνει μια απόσταση 500 km ή, με άλλα λόγια, οι πιο απομακρυσμένοι γνωστοί πληθυσμοί τους απέχουν μεταξύ τους μια γραμμική απόσταση 500 km ή λιγότερο.
Η χωρολογική κατηγορία (χωρολογικός τύπος) ενός φυτού καθορίζεται από την τρέχουσα περιοχή φυσικής του κατανομής και αναφέρεται σε μια ομάδα ειδών και υποειδών φυτών που σε μεγάλο βαθμό επιδεικνύουν ταυτόσημη κατανομή. Στις τοπικές και περιφερειακές χλωριδικές έρευνες που διεξήχθησαν τις τελευταίες δεκαετίες στην Ελλάδα, οι ερευνητές έχουν αποδώσει χωρολογικές κατηγορίες σε φυτικά taxa, εφαρμόζοντας τα συστήματα που καθιέρωσε ο Pignatti (1982) για την ιταλική χλωρίδα και ο Oberdorfer (2001) για τις Κεντρικές και Βόρειο-Ευρωπαϊκές χλωρίδες. Ένα “ελληνοκεντρικό” σύστημα χωρολογικών κατηγοριών για την καλύτερη αναπαράσταση και περιγραφή των κατανομών των taxa της ελληνικής αγγειώδους χλωρίδας, δεδομένου ότι η Ελλάδα είναι χώρα της Ν Ευρώπης, της Βαλκανικής χερσονήσου και της λεκάνης της Μεσογείου καθιερώθηκε το 2013 (Dimopoulos et al. 2013, 2016).
Πιο συγκεκριμένα, οι χωρολογικές κατηγορίες που έχουν ενταχθεί στο σύστημα της Ελλάδας και περιλαμβάνονται και έχουν αποδοθεί στα φυτά που συνθέτουν τη χλωρίδα του όρους Κυλλήνη (Ζήρεια) είναι οι εξής:
Τα όρια μεταξύ των παρακάτω 13 χλωριδικών περιοχών της Ελλάδας από το νότο προς το βορρά και από τα ανατολικά προς τα δυτικά είναι στις περισσότερες περιπτώσεις σαφώς εμφανή:
Εικόνα 1. Οι 13 χλωριδικές περιοχές της Ελλάδας (Strid & Tan 1997, Dimopoulos et al. 2013).
Ακολουθούν διευκρινήσεις για τα όρια μεταξύ των ακόλουθων ηπειρωτικών χλωριδικών περιοχών της Ελλάδας:
Για τα σημαντικά φυτά του όρους Κυλλήνη, χρησιμοποιήθηκαν ο αξιολογήσεις της κατηγορίας κινδύνου σύμφωνα με τα κριτήρια της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN) με βάση τα δημοσιευμένα Βιβλία Ερυθρών Δεδομένων της Ελλάδας (Phitos et al. 1995, Φοίτος κ.ά. 2009) και το European IUCN Red List. Οι πληροφορίες για τα αξιολογημένα είδη ελήφθησαν από την δικτυακή πλατφόρμα Flora of Greece web.
Οι οικότοποι αποτελούν χερσαίες περιοχές ή υγροτόπους που διακρίνονται χάριν των βιολογικών (βιοτικών) και μη βιολογικών (αβιοτικών) γεωγραφικών χαρακτηριστικών τους, είτε είναι εξ’ ολοκλήρου φυσικές ή ημιφυσικές.
Κατηγορία οικοτόπου | Εδώ περιλαμβάνονται |
Οικότοποι γλυκών νερών (A) | Υδρόβιοι οικότοποι, πηγές και έλη, καλαμώνες και υγροτοπική βλάστηση, εποχικά πλημμυρισμένα λιμνία, υγροί λειμώνες, παρόχθιοι, παραλίμνιοι οικότοποι |
Απόκρημνα βράχια, βράχια μικρότερης κλίσης, τοίχοι, χαράδρες, ογκόλιθοι (C) | Οικότοποι βραχόφιλης (χασμοφυτικής) βλάστησης, βλάστησης σαρών μεσαίων υψομέτρων |
Εύκρατοι και υπο-μεσογειακοί λειμώνες (G) | Ξηρά και μεσοφυτικά λιβάδια και βοσκότοποι, βραχώδεις προεξοχές και πετρώδη εδάφη, μη διαταραγμένα πρανή και διάκενα δασών πλούσια σε αγρωστώδη στα χαμηλά έως ορεινά υψομετρικά επίπεδα |
Βλάστηση υψηλών ορέων (H) | Ορεινή- και όρο μεσογειακή βλάστηση, σάρες και βράχια μεγάλων υψομέτρων, χαμηλοί θαμνώνες πάνω από τα δενδροόρια |
Παράκτιοι οικότοποι (Μ) | Αμμο-νιτρόφιλη βλάστηση, αλίπεδα, αμμοθίνες, παράκτιοι βράχοι, αλο-νιτρόφιλοι θαμνώνες |
Ξηροφυτικά Μεσογειακά φρύγανα και λιβάδια (P) | Μεσογειακή βλάστηση χαμηλών θαμνώνων, βοσκούμενα λιβάδια πλούσια σε θερόφυτα, σάρες χαμηλών υψομέτρων |
Αγροτικοί & διαταραγμένοι οικότοποι (R) | Καλλιεργούμενοι και εγκαταλειμμένοι αγροί, κήποι και φυτείες, δρόμοι και διαταραγμένοι χώροι, συχνά πρωτοπόροι οικότοποι |
Δάση και θαμνώνες (W) | Δάση φυλλοβόλων και κωνοφόρων, παρόχθια και ορεινά δάση και θαμνώνες, σκιερές παρυφές δασών |
Στο Παράρτημα Ι της Οδηγίας των Οικοτόπων (92/43/ΕΟΚ) έχουν περιληφθεί οι φυσικοί οικότοποι κοινοτικού ενδιαφέροντος οι οποίοι διατρέχουν κίνδυνο να εξαφανισθούν από την περιοχή της φυσικής τους κατανομής, ή έχουν περιορισμένη εξάπλωση, ή αποτελούν σπουδαία δείγματα τυπικών γνωρισμάτων μίας από τις βιογεωγραφικές περιοχές της ευρωπαϊκής ένωσης.
Το Παράρτημα Ι της οδηγίας περιλαμβάνει τους φυσικούς και ημι-φυσικούς τύπους οικοτόπων που απαντούν στα Κράτη Μέλη της ΕΕ για τους οποίους απαιτείται η κήρυξη προστατευμένων περιοχών για τη δημιουργία το δικτύου Natura 2000.